Lecture: Memoria in Montfoort

Dutch lecture by dr. Rolf de Weijert and Corinne van Dijk MA in Montfoort. Due to the Corona Crisis, the number of available seats is limited to 40. It will also be possible to follow this lecture online. For more details, please see the attached announcement.

Announcement in Dutch

De coronacrisis van dit jaar laat weer eens duidelijk zien hoe de kwetsbaar en sterfelijk van de mens is. De overvolle ziekenhuizen en de ‘lopende band’ begrafenissen in Italië en Spanje, doen velen denken aan voorbije eeuwen waarin pestepidemieën Europa teisteren. Tijd om de mensen waardig te begraven en te gedenken is er dan vaak niet.

In de katholiek-christelijke middeleeuwen en vroegmoderne tijd speelt het gedenken van de doden (ook wel dodengedachtenis of memoria genoemd) een prominente rol in de samenleving. Ook als er geen epidemieën zijn. Het is iets wat de levenden en de doden dagelijks verbindt. Men is zich voortdurend bewust van de eigen sterfelijkheid (samengevat in de Latijnse spreuk memento mori) en vaak regelt men al bij leven zaken voor de eeuwigheid. Door het doen van goede werken en het begunstigen van religieuze instellingen worden anderen aangespoord om voor het zielenheil van de weldoeners te bidden. Zo proberen de weldoeners de tijd die men na de dood in het vagevuur moet doorbrengen te bekorten. De middeleeuwse memoria kennen veel verschijningsvormen en uitingen: van armenzorg en het stichten van religieuze instellingen, tot het bestellen van misvieringen en het laten vervaardigen van kunstvoorwerpen waardoor men herdacht kan worden. Sinds 2013 bestaat de database Medieval Memoria Online (MeMO), een project van de Universiteit Utrecht. Deze gratis toegankelijke database bevat beschrijvingen van meer dan vierduizend objecten en tekstbronnen uit heel Nederland. Ze spelen een essentiële rol binnen de middeleeuwse dodengedachtenis tot 1580. Hieronder bevinden zich talrijke grafzerken, grafmonumenten, schilderijen en beeldhouwwerken voor personen die een herdenking op prijs stellen. Ook zijn er vele archiefdocumenten en kroniekteksten waarin bijgehouden werd wie wanneer herdacht moest worden. Hoe kreeg de dodengedachtenis in Montfoort en omstreken gestalte? Welke middeleeuwse memoria-uitingen zijn er overgeleverd? En wat vertellen die ons over de middeleeuwse dodengedachtenis?